Interieurarchitectuur is de discipline die zich bezighoudt met de vormgeving van de leefomgeving.

Daarbij gaat het, naast de praktische vertaling van gebruikswensen, vooral ook om de belevingswaarde van de ruimte voor de gebruiker.

Interieurarchitecten zijn als ontwerpers altijd op zoek naar vernieuwing en verbetering. Met inventiviteit en creativiteit ontwikkelen zij nieuwe ideeën en zoeken andere oplossingen. Dankzij hun ruimtelijk voorstellingsvermogen zijn zij in staat verrassende voorstellen te doen, zonder de primaire functie van de betreffende ruimte daarbij uit het oog te verliezen. En waarbij creatieve vermogens gepaard gaan met technische kennis en inzicht.

Een interieurarchitect luistert, kijkt, overlegt en vertaalt uw smaak en individuele woonwensen in een ontwerp waarin u zich volledig thuis voelt. En als het op veranderen of verbouwen aankomt, is hij bovendien de technicus die het hele proces overziet en coördineert. Een interieurarchitect kan een ruimte creëren waarin een mens zich volledig op zijn gemak voelt.

Interieurarchitecten zijn bemiddelaars tussen de mens en zijn milieu, tussen gebruikers en hun dagelijkse omgeving. Als vormgevers van de leefomgeving creëren zij een identiteit voor de mensen voor wie zij werken. Zij ontwerpen en verzorgen de uitvoering van binnenruimten. Een interieurarchitect benadert elke opdracht, elke ruimte als een unieke situatie. Bij het ontwerpproces gaat hij systematisch en gecoördineerd te werk. Hij onderzoekt, analyseert en integreert de informatie in een creatief proces. Dat resulteert in een ontwerp voor een bruikbare en leefbare ruimte. Vervolgens communiceert hij met en coördineert alle betrokkenen. Hij zorgt ervoor dat alle voor de realisatie benodigde informatie en specificaties geproduceerd en beschikbaar worden gesteld. Dit leidt tot een eindproduct dat zowel esthetisch als functioneel voldoet aan de gebruikseisen.

Een opdracht aan een interieurarchitect
Een opdracht aan een interieurarchitect begint met het opstellen van een programma, waarin de eisen, wensen en doelen die de opdrachtgever heeft, worden geformuleerd. Dat kan een uitgebreid technisch document zijn, maar ook een eenvoudige opsomming van praktische en esthetische wensen. Zo nodig kan de interieurarchitect samen met u zo’n programma maken, uw wensen zodanig verwoorden en vastleggen dat u zichzelf erin herkent.

Plan van eisen
Het vastleggen van zo’n programma is belangrijk, omdat daarmee het kader wordt geschapen waarmee de interieurarchitect aan het werk gaat en waarop u later zijn werk kunt beoordelen. Vooral praktische eisen en wensen, die specifiek zijn voor de betreffende opdracht, of die bijzonder zijn voor uw manier van leven of werken, zijn van belang. Ook uw esthetische wensen kunnen worden vastgelegd, net als de aanwijzingen voor wat u zeker niet wilt. Bedenk wel dat daarmee de creativiteit van de interieurarchitect wordt ingeperkt. Tenslotte is een programma ook een aanwijzing voor de te verwachten kosten; wie veel wensen heeft maar een beperkt budget, kan al in een vroeg stadium geadviseerd worden keuzes te maken. Terug naar boven

Wetten en praktische bezwaren
Het ontwerp zal getoetst moeten worden aan allerlei eisen en regels. Om te beginnen rijst de vraag of de functie die u in uw gebouw wilt gaan vervullen, is toegestaan. Dat moet worden getoetst aan het bestemmingsplan. Bovendien moeten gebouwen voldoen aan de technische-, veiligheids- en gezondheidseisen, die zijn vastgelegd in het Bouwbesluit. Voor kleine en grote verbouwingen is een bouwvergunning nodig. Indien de gevel moet worden aangepast, wordt de wijziging getoetst door een welstandscommissie. Als het de aanpassing van een monument betreft, dan is een monumentenvergunning vereist. Gaat het om het uitoefenen van een bedrijf, dan moet bekeken worden of een milieuvergunning nodig is. En als er eerst iets gesloopt moet worden, dient er een sloopvergunning te worden aangevraagd.

Welzijnsnormen
Ook ons aller welzijn moet voldoen aan normen. Voor veel specifieke gebouwen gelden daarom nog bijzondere inrichtingseisen en vergunningen, zoals voor gezondheidszorg, scholen en horeca. Winkels en horeca-instellingen kunnen bovendien met de Warenwet of Europese wetgeving als de HACCP (hygiënecode) te maken krijgen. In ruimten waar mensen werken gelden de eisen van de Arbo-wet, zowel voor de ruimte zelf als voor het meubilair en de outillage. En natuurlijk ziet de overheid er op toe dat we elkaar eerlijk bejegenen. Voor grote projecten is er daarom de Europese mededingingswetgeving, die onder meer de aanbesteding van overheidsopdrachten regelt. Voor al die zaken bent u uiteindelijk als opdrachtgever zelf verantwoordelijk. Maar een interieurarchitect bezit de nodige ervaring en knowhow om u te kunnen helpen al deze zaken te regelen.

Van droom naar daad
Na het analyseren van de wensen en behoeften van de gebruiker brengt de interieurarchitect de mogelijkheden en specificaties van de (bestaande) ruimte in kaart. Als het om een nieuw te bouwen ruimte gaat, overlegt hij met de architect. Hij inventariseert welke regelgeving, normen. De tijd die beschikbaar is voor het inrichtingsproces, kan van invloed zijn op de keuze van productietechnieken en toe te passen producten. Uiteraard is het beschikbare budget bepalend voor de omvang en de mogelijkheden van de inrichting. Ook de afschrijvingstermijn speelt een rol.

Schetsontwerp
Al zijn bevindingen integreert de interieurarchitect met kennis, ervaring en creativiteit. Hij formuleert een schetsontwerp dat zowel functioneel als esthetisch is. Daarbij hoort ook een raming van de kosten en een presentatie of visualisatie van het concept. De opdrachtgever krijgt daardoor een duidelijk beeld van het karakter van het ontwerp. Als de opdrachtgever zich hierin kan vinden, wordt het ontwerp verder uitgewerkt. In het definitieve ontwerp krijgen alle componenten, zoals de ruimtelijke indeling en inrichting, de integratie van technische aspecten, de afwerking, de meubilering, stoffering en losse accessoires, de kleuren, de verlichting, communicatieapparatuur, de bewegwijzering, eventuele kunsttoepassing et cetera, hun plaats en vorm. Hiervan wordt een begroting gemaakt. Het geheel wordt op inzichtelijke wijze aan de opdrachtgever en zo nodig aan andere betrokken partijen gepresenteerd.

Architecten titel
Daarbij moet u op de hoogte zijn van het feit dat de titel interieurarchitect in Nederland wettelijk beschermd is. Alle BNI interieurarchitecten zijn ingeschreven in het wettelijk register. Of iemand die niet bij de BNI is aangesloten gerechtigd is zich interieurarchitect te noemen, kunt u nagaan bij het Architecten Register in Den Haag, tel. 070-3467020.

Vertrouwensrelatie
Komt u er met deze mogelijkheden er nog niet uit, dan kan de BNI u verder helpen. De vereniging heeft een speciale commissie, die u onafhankelijk adviseert bij de keuze van een interieurarchitect voor uw specifieke opdracht.

Het is van belang te weten of het ‘klikt’. Er moet immers een vertrouwensrelatie ontstaan. De interieurarchitect zal zich een beeld moeten vormen van de opdracht. Indien u al een programma heeft, dan kan hij aan de hand daarvan een voorstel doen voor een plan van aanpak en een daarbij passend honorarium. Weet u nog niet precies wat u wilt, dan kunt u samen met de interieurarchitect zo’n programma maken.

Hij is immers de esthetisch coördinator, die de gewenste sfeer en kwaliteit als leidraad ziet voor alle beslissingen.

Deze teksten zijn een selectie uit het boekje Opdracht aan een interieurarchitect & Werken met een interieurarchitect en zijn geschreven door de voorzitter van de BNI.
© tekst Kees Spanjers en BNI, 2001